"Homes" que eran Mulleres

MULLERES QUE TIVERON QUE PASAR POR HOMES

Moitas mulleres tiveron que facerse pasar por homes, asinando os seus escritos ou vestíndose coma eles, para amosar a súa valía e/ou realizar actividades que polo simple feito de ser mulleres lles tiñan prohibido; algunhas tamén para asegurar que o seu traballo fora tomado en serio.

Dende escritoras, estudantes de dereito ou medicina ata amantes para poder casar coa súa parella como as galegas Elisa e Marcela.

Entre as escritoras que tiveron que sobrevivir á censura e ao machismo mediante o uso de seudónimos, hai unha longa listaxe:

• Mary Ann Evans, británica coñecida polo seudóniimo de George Eliot
• Charlotte Brontë, autora de "Jane Eyre" que asinaba como Currer Bell.
• Emily Brontë, que escribiu "Cumbres borrascosas" e asinaba como Ellis Bell.
• Anne Brontë, creadora de "Agnes Grey" que escribía como Acton Bell.
• Amantine Aurore Dupin a amante de Chopin, Georges Sand.
• Sidonie-Gabrielle Colette que foi suplantada polo seu marido Willy Gauthier.
• Mary Shelley que publicou "Frankenstein" como anónimo.
• Violet Paget a escritora sobre fantasmas co seudónimo de Vernon Lee.
• Laura Albert, autora de "Sarah", baixo o seudónimo J. T. Leroy.
• Louise May Alcott que asinaba como AM Barnard, agás en "Mulleriñas".
• Katharine Burdeckin, referente do xénero distópico escribía como Murray Constantine. 
• Helene Druskowitz, filósofa austríaca que tiña que asinar cun alias masculino.

Entre as escritoras españolas atópanse:

1. Agar Eva Infanzón Canel asturiana afincada en Cuba que asinaba como Fray Jacobo ou Ibo Maza.
2. Carmen de Burgos periodista cos pseudónimos de Gabriel Luna e Perico el de los palotes.
3. Cecilia Böhl de Faber e Ruiz de Larrea coñecida como Fernán Caballero.
4. Matilde Cherner, novelista republicana que asinaba como Rafael Luna.
5. Caterina Albert i Paradís, icono da literatura catalana; publicaba como Víctor Català.
6. Francisca Cristina Sáenz de Tejada y Ortí poeta como Gracián Quijano ou o Padre Pareja.
7. Josefina Codina Umbert que usaba o nome de Tirso de Tebas para algúns escritos dramáticos.
8. Josefa Pujol de Collado helenista que asinaba como Evelio del Monte.
9. Lucía Sánchez Saornil poeta ultraísta co pseudónimo de Luciano de San-Sao.
10. Margarita Hickey tamén tradutora que usaba o nome de Francisco Lelio Barriga.
11. María Juana Rosa Andresa Casamayor de La Coma mestra e matemática que asinaba co anagrama do seu nome Casandro Mamés de La Marca y Araioa.
12. Carmela Gutiérrez de Gambra profesora que escribía como Miguel Arazuri e como André Ronsac.
13. María Luz Morales Godoy galega pioneira do periodismo cultural co alias de Ariel e Jorge Marineda.
14. Patrocinio de Biedma y la Moneda editora e articulista que usaba o nome de Tiziano Imab.
15. Rosario de Acuña y Villanueva dramaturga co pseudónimo de Remigio Andrés Delafón.
16. Sara Álvarez-Insúa contista e tradutora do francés co alias de Próspero Miranda.
17. Teresa Arroniz y Bosch novelista que asinaba como Gabriel de los Arcos.
18. Teresa de Escoriaza y Zabalza corresponsal durante a Guerra do Rif que ás veces asinaba como Félix de Haro.

O libro "Armas de varón" de Miguel Ángel Almodóvar relata casos e circunstancias de mulleres que nalgún momento tomaron a decisión de facerse pasar por homes e vivir e actuar dentro dos parámetros socialmente asignados aos varóns.

Se non podes co teu enimigo, vístete coma el. E así o fixeron por vocación, para cumprir o seu sono, loitar por unha causa ou realizarse cun traballo que non lles deixaban exercer polo feito de ser muller. 

Célebres "homes" eran mulleres que se enfundaron en uniformes ou roupas masculinas. Entre outros exemplos salientar a: 

- Hatshepsut, a “Raíña Home de Exipto” con tocado, saia shenti e falsa barba.
- Concepción Arenal tivo que vestir de home para estudar Dereito.
- Gerda Taro: a fotógrafa que asinaba como Robert Capa
- Sara Malinda Pritchard Blalock foi a guerra co seu home como o seu irmán Samuel Blalock.
- Margaret Ann Bulkley, coñecida como James Barry, para conseguir ser "médico".

- Dorothy Lucille Tipton, música de jazz; con 19 anos abandonou todo e converteuse en Billy Tipton.

- Rena Kanokogi renomeada yudoka estadounidense que se facía pasar por “Rusty” Kanokogi.

- Hannah Snell, muller soldado e tamén da mariña que usou o nome do seu cuñado James Gray.

- Dorothy Lawrence, corresponsal de guerra co seudónimo de soldado Denis Smith.

- Kathrine Virginia Switzer que se inscribiu como KV Switzer para correr unha maratón.

- Loreta Janeta Velázquez, alistouse na armada cubana para participar na guerra e tamén foi espía.

- Sarah Emma Edmonds revelou a súa historia como o espía Franklin Thompson nun libro.

- Isabelle Eberhardt percorreu o norte de África facéndose chamar Si Mahmoud Essadi.

- Amelia Robles Ávila participou na Revolución mexicana combatindo como o coronel Robles.

- Catalina De Erauso “a Monxa Alférez” que adoptou varios nomes masculinos.

- Mary Parkhurst condutora de dilixencias e campesiña coñecida como Charlie Parkhurst.

- Marina, a monxe Marinus acusada de ser o "pai" dun bebé.

- Xoana de Arco desfrazouse de home para liderar a armada francesa contra Inglaterra.

- Elisa Bernerström vestiu como un home para loitar na armada Sueca na guerra finlandesa.

Todas estas mulleres fixéronse pasar por homes porque querían lograr os seus cometidos. Pero, atoparíase algún home facéndose pasar por muller para lograr os seus obxectivos???

Falando de descubrimentos tamén ocorre o mesmo, moitos deles foron realizados por mulleres pero o mérito é para eles, por diversos motivos, pero de base sempre está ser muller e segundo eles, elas non poden ou non valen para iso. 

Entre os descubrimentos realizados por mulleres que foron atribuidos erróneamente a homes e que non se lles deu ningún crédito polo seu traballo ata varios anos máis tarde, están:

> Elizabeth Magie Philips, inventora do Monopoly, protesta contra o monopolio dos homes.

> Vera Rubin, astrofísica que realizou moitos progresos no campo da "materia escura".

> Caresse Crosby, socialité creadora do suxeitador moderno a principios de 1900.

> Chien-Shiung Wu, física experimental que fixo un descubrimento revolucionario en 1956.

> Margaret Knight, creadora da bolsa de papel de fondo cadrado producida en serie.

> Rosalind Franklin, descubridora da doble hélice do ADN ao fotografiar a súa estrutura.

> Lise Meitner a física que descubriu como dividir os átomos, chamada a "nai da bomba atómica".

Varias ligazóns dan conta de todo isto, como as seguintes:

Julián Marquina: Españolas
Planeta Libro: Escritoras
Público: Vestirse de hombre

En femenino: Pasar por hombre

Abacus: Ser homes

Genial: Gurú

Marie Claire: Planeta mujer

Código: Archivos perdidos

Hipertextual: Descubrimentos

BBC: Masculinas

Susana RODRÍGUEZ GACIO

TRIATLETA PARALÍMPICA GALEGA

“Ter unha discapacidade desde o nacemento é unha máis das moitas cualidades que teño, e iso converteume nunha persoa que ama os retos; a miña discapacidade non me define, pero é unha parte moi forte do meu carácter”. Así resume a viguesa de 33 anos, Susana Rodríguez Gacio, triatleta paralímpica que aparece ocupando a portada no último número da célebre revista TIME.

Salientar tamén o papel de Susana Rodríguez durante a pandemia da Covid-19, traballando na asistencia telefónica a pacientes, que nos últimos anos foi médica residente, especializada en Medicina Física e Rehabilitación, no Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela,

Susana Rodríguez ten albinismo oculocutáneo, que se manifesta tanto na visión como na pel e o cabelo, . Ademais da súa actividade deportiva, está moi implicada na concienciación e divulgación sobre o albinismo, e colabora con entidades como ALBA.

Comenta na súa páxina web: "Con tiempo, disciplina y mucho trabajo, lo que comenzó siendo un juego terminó por convertirse en mi modo de vida. Desde el año 2010 el triatlón es la modalidad que me ha llevado a ser, entre otros logros, tres veces campeona del Mundo, y a cumplir mi sueño de participar en los Juegos Río de Janeiro".

Agora mesmo está concentrada en Lanzarote preparándose para participar nos Xogos Paralímpicos de Tokyo.

Máis informaciòn en:

GCiencia, Nius, Paralimpicos, Susana, Vídeo, Wikipedia, Zen

Nettie STEVENS

CROMOSOMAS E SEXO

O 7 de xullo de 1861 naceu Nettie María Stevens, na localidade norteamericana de Cavendish, en Vermont. Graduouse na Westfield Normal School (actualmente Westfield State College), como primeira da súa clase. Tanto ela como a súa irmá, Emma Stevens foron dúas das tres primeiras mulleres que se graduaron en Westford, obtindo unhas calificacións excepcionais. Faleceu o 4 de maio de 1912 en Baltimore.

Aforrou cartos traballando como mestra e bibliotecaria para ingresar na Universidade de Satanford, o que conseguiu aos 35 anos redatando a súa tese doutoral en 1900. Investigou en Europa e no Bryn Mawr College de Pensilvania (EEUU). 

Nettie Maria Stevens é coñecida mundialmente por ser a primeira persoa en describir as bases cromosómicas da determinación do sexo, xa que descubriu que o sexo está determinado por unha única diferencia entre dúas clases de espermatozoides: os que posúen o cromosoma X e os que posúen o cromosoma Y. 

Nos seus artigos, dúas monografías de 75 páxinas, Stevens concluía correctamente que un óvulo fecundado por un espermatozoide portador de X producía unha hembra e, pola contra, se o espermatozoide levaba o cromosoma Y, daría lugar a un macho.

Pero durante moito tempo, coma sempre, os seus decubrimentos foron atribuidos a un home.

Máis información en: Genotipia, Mujeres con Ciencia, Mujeres de ciencias, Mujeres Bacanas, Mujeres en la historia, Hipertextual, Wikipedia

Maestra Justa FREIRE

A RÚA DESNOMEADA

O Tribunal Superior de Justicia de Madrid (TSJM) acordou o 13 de maio de 2021, manter o nome da rúa "General Millán Astray", no distrito madrileño de Latina, que foi cambiado por rúa "Maestra Justa Freire" polo Ayuntamiento de Madrid, a proposta do Comisionado de la Memoria Histórica, baixo a Alcaldía de Manuela Carmena.

Justa Freire Méndez naceu en Moraleja del Vino, Zamora, o 4 de abril de 1896 e faleceu en Madrid o 15 de xullo de 1965. Madrid foi o lugar que veu crecer a esta mestra forxada na II República como unha das pedagogas máis innovadoras das primeiras décadas do século XX.

En "Justa Freire o la pasión de educar", Mª del Mar del Pozo relata a súa biográfa : 

"Durante a Segunda República foi directora do Grupo escolar ‘Alfredo Calderón’ de la Ciudad Jardín, vivindo, xunto a outro puñado de mulleres, a experiencia de ser as primeiras profesionais que dirixiron a docentes varones. Moitas de elas pagaron ben cara a súa osadía.

Despois dunha guerra, un xuizo e un encerro na cárcel de Ventas, acabou no Colexio Británico, formando a moitos aristócratas e a varios retoños dos xerarcas do franquismo. Arrebatáronlle todo e foi capaz de reinventarse a si mesma, porque nunca ninguén lle poido roubar a súa alma apaixonada".

Pódese definir como “unha mestra que só quería ser mestra”, a súa vida, as súas ideas, a súa obra, foron un reflexo destas palabras. 

Renovadora educativa e cunha vocación que levou ata os momentos máis duros, cando ensinou a ler, cantar e escribir ás presas da cárcel de Ventas na que estivo recluida durante a guerra civil.

Obtivo unha praza de mestra en1921 no vanguardista e innovador Grupo escolar "Cervantes" de Madrid, centro vinculado á Institución Libre de Ensinanza, onde educou aos fillos dos obreiros de Cuatro Caminos, entre eles ao futuro líder comunista Santiago Carrillo.

Alí tamén Justa Freire encargouse, entre outras cosas, da formación dos maestros. Ela mesma viaxou a Bélxica e Francia para mellorar a súa formación pedagóxica. A principios dos anos trinta continuou con ese labor en distintos centros, como o citado Grupo Escolar Alfredo Calderón. 

Nesa época colaborou así mesmo como mestra coas Misións Pedagóxicas, o proxecto de escola ambulante do goberno republicano que chegou a preto de 7.000 pobos e aldeas grazas á participación de máis de medio millar de misioneiros e misioneiras, como María Zambrano, Luis Cernuda, Ramón Gaya, María Moliner ou Maruja Mallo.

Durante a Guerra Civil, Justa Freire foi evacuada, xunto aos nenos e nenas do seu centro, a Valencia, onde o Goberno encargoulle que colaborara na creación das Comunidades Familiares de Educación e onde foi ascendendo ata ser nomeada delegada nacional.

Nos seus derradeiros anos colaborou escribindo artigos na revista El Magisterio Español.

“Magnifica noche de luna. ¡Qué lástima que haya guerra! Yo que necesito tan poco para ser feliz: trabajo y paz!". Justa Freire

Máis información en:

El Diario.es, La escuela de la república, Wikipedia, MAS

Fumiko NEGISHI

COAUTORA con ANTONIO de FELIPE

• A Audiencia Provincial de Madrid recoñece á pintora xaponesa Fumiko Negishi como coautora dos cadros do grafitero licenciado en Belas Artes, Antonio de Felipe. A artista nipona reclamou en 2016 a súa autoría en 221 pinturas, como as series de Marilyn ou de Audrey,  asinadas polo "obreiro da arte", como se facía chamar De Felipe. 
• 
  A pintora explica que De Felipe asinou, expuxo e vendeu cadros como seus cando apenas realizara un boceto. Ás veces, nin eso. Ela, formada en Xapón e España, filla e neta de pintores, discípula de Mitsuo Miura e abstracta nas súas creacións personais, acudía ao estudo todos os días, menos un mes de vacacións. Tiña a súa habitación ao fondo do estudo, que non era accesible para os clientes. Alí estivo, traballando como pintora fantasma, desde 2006 ata febreiro de 2016, cando lle entregaron unha carta de despido na que se aducían motivos económicos, e iso animouna a "contar cousas". 

• 

  "El nacimiento"

  A Audiencia considera que a artista xaponesa non se limitaba a seguir as instruccións do seu xefe, senón que aportaba valor artístico ás obras en que intervía. A sentencia estima que “quen procedía á execución personal da pintura do cadro, plasmando en imaxes o planeado, era Fumiko Negishi”, sen perxuizo de que De Felipe incluira “da súa propia mán, líneas, manchas ou grafismos de diversas formas”.
• “Pintando desenvolvo unhas emocións que non sabía que tiña... cando pinto aprendo das miñas emocións. Prefiro que as miñas pinturas se sintan a que se pensen”, comenta Fumiko Negishi.
• Naceu en 1970 en Tokio e licenciuse en Belas Artes na universidade de Arte e Deseño de Joshibijutu (Sagamihara), de Tokio en 1993, obtindo o primeiro premio. Despois trasladouse a Madrid, e estudou Belas Artes na Universidade Complutense de Madrid. En 1995, ganou o premio para artista xoven na Calcografía Nacional en Madrid. Ese mesmo ano obtivo unha beca de pintura do concello de Mojacar en Almeria.  Ten varios recoñecementos tanto no seu país de orixe como no de acollida e realizou unha serie de exposicións, dende 1993 ata a actualidade.
• 
  Máis información en:  El Diario.es, El Español, Culturplaza, Xataka, El País, Obras
•