BARRA DE MENÚ

Arquitectas

CONSTRUÍNDO EN FEMININO

No artigo "As cidades e o xénero" publicado en NósDiario, Lola Varela escribe sobre a importancia da implicación das mulleres na construción das cidades, cuxo "único fin é axudar a compartir a vida".

Polo de agora, os espazos construídos polos homes son mantidos habitables maioritariamente polas mulleres. Son elas quen limpan, organizan,... facendo a vida no fogar máis confortable.

Pouco a pouco o mundo da Arquitectura vai estando en máns das mulleres. A "Carta Europea das Mulleres na Cidade" (1995), "promove unha nova e revitalizada toma de decisións democrática no planeamento da cidade e no desenvolvemento dunhas condicións de vida mellores a través da inclusión das mulleres e as súas aportacións en todos os niveis de implicación e de toma de decisións".

Ao longo da historia, varias mulleres desta profesión venceron obstáculos, consolidando as súas carreiras con grandes proxectos, deseñando edificios e están a cambiar o modo de ver ó mundo. Así salientar a:

- Julia Morgan, que deseñaba en Los Ángeles e foi a primeira muller admitida no programa de arquitectura da École Des Beaux-arts de París e a primeira licenciada, en 1902.

Matilde Ucelay Maórtua a primeira muller titulada en arquitectura en España que debuxaba casas con grandes ventanais para que entrara a luz, salóns amplios e bonitos xardíns. Todo co obxectivo de que os seus habitantes foran felices.

- Zaha Hadid é a única arquitecta gañadora do premio Pritzker 2004, o máximo galardón na Arquitectura, polo seu proxecto arquitectónico para o centro de tratamento contra o cancro, “O Maggie Center”. Tamén é a única muller arquitecta que é mencionada entre os 10 mellores arquitectos do mundo no 2010.

O blogue "Un día, unha arquitecta" recompila, cada día, as biografías de arquitectas de todo o mundo e de todos os tempos. Remóntase a Octavia Minor, da época romana, ata as novas licenciadas de hoxe en día.

En Galiza, o Proxecto MAGA (Mulleres Arquitectas de Galiza) procura a visibilización progresiva de todas as arquitectas que naceron, viven e/ou traballan en Galiza, colexiadas no CoAGa (Colexio de Arquitectos de Galicia) ou non.

No novo libro de Phaidon, "Breaking Ground. Architecture by Women", aparecen un total de 150 arquitectas e 180 edificios construidos por elas. Foi escrito por Jane Hall, primeira galardonada coa "Beca Bo Bardi" do British Council (2013), e membro fundadora de Assemble, o colectivo londinense gañador do Premio Turner. 

Entre elas están:

- Jane Drew que ingresou na Asociación Arquitectónica de Londres en 1934 e foi unha modernista moi importante.

- Marion Mahony Griffin, unha das primeiras licenciadas en arquitectura.

- Itsuko Hasegawa, a arquitecta nipona que gañou o premio inaugural de Arquitectura da Real Academia.

Frida Escobedo, arquitecta mexicana, a persoa máis nova elixida para deseñar o Serpentine Pavilion.

- Kazuyo Sejima de SANAA, unha das tres mulleres, xunto con Zaha Hadid e Carme Pigem, que recibiron o premio Pritzker.

Carme Pinós, a arquitecta española que converteuse na segunda muller seleccionada para deseñar o M Pavilion anual, o encargo arquitectónico máis importante de Australia.

O libro inclúe así mesmo moitos edificios contemporáneos icónicos:

- O Broad, en Los Ángeles, de Elizabeth Diller, coa súa fachada de cemento en forma de panal de abella.

- O Museo de Arte Contemporáneo de Cleveland, un edificio de acero con cristales negros obra de Farshid Moussavi.

- A Aqua Tower de Chicago, unha creación de Jeanne Gang.

Outras Arquitectas importantes da historia que non foron xustamente valoradas no seu momento aparecen en Ovacen e algunhas son:

. Eileen Gray: Nada en 1876 en Irlanda, construiu a casa de vacacións E-1027, no sur de Francia que obtivo o recoñecemento de Le Corbusier.

. Denise Scott Brown: xenial arquitecta, urbanista, escritora e profesora estadounidense nada en Zambia, antes Rodesia, en 1931. Gañou o Premio Jane Drew.

. Lina Bo Bardi: italo-brasileña nada en Roma en 1946 e falecida en Sao Paulo en 1992; realizou deseños tan emblemáticos como a súa residencia particular coñecida como a Casa de Vidrio en Sao Paulo e a novedosa sede do Museo de Arte de Sao Paulo. 

. Sophia Hayden: chilena (1869-1953), unha das primeiras arquitectas americanas, gañou o primeiro premio  nun concurso para o deseño dun pavillón dedicado ás mulleres, como parte da World’s Columbian Exposition. 

. Charlotte Perriand: adicouse ao deseño de interiores, como o Bar baixo o teito de aceiro cromado e aluminio, que se expuxo no Salón de Outono en París en 1927. Naceu en París en 1903 e faleceu en 1999.

Outras arquitectas que están recollidas en Noticias de Arquitectura para conmemorar o 8M son:
Wotton House, de Elizabeth Wilbraham
Elizabeth Wilbraham (1632-1705)
Julia Morgan (1872-1957)
Lilly Reich (1885-1947)
Charlotte Perriand (1903-1999)
Jane Drew (1911 - 1996)
Lina Bo Bardi (1914-1992)
Anne Tyng (1920 - 2011)
Gae Aulenti (1927 - 2012)
Zaha Hadid (1950)
Carme Pigem (1962)

Actualmente está en marcha o Proxecto de investigación MuWo (Mujeres en la cultura arquitectónica (post)Moderna española, 1965-2000) que ten como obxectivo analizar críticamente o traballo realizado por arquitectas que exerceron a arquitectura no último tercio do século XX e contextualizalo na historiografía da cultura arquitectónica española.

Máis información en: 

Arquitectas, Deseño, Diario.es, Grandes, Lola Varela, MAGA, Noticias, Ovacen, Pioneiras, Private, UD UA, Veredes, Wikipedia, Matronazgo, MuWo, Proxecto.